1. Tôi lên Tây Nguyên từ năm 1981 ngay sau khi tốt nghiệp đại học, cũng chả lý tưởng gì to tát, mà là muốn mạo hiểm, đi một chuyến, 3 năm sau về lại Huế, hồi ấy có chính sách đi miền núi 3 năm thì về.
Thế mà rồi, giờ đã 43 năm rồi, thành “thổ công” Tây Nguyên rồi, làm báo, làm thơ cũng từ thuở ấy. Giờ chuyện thì đầy, nhưng nhớ nhất 2 lần đi làm báo... chui.
Ấy là hồi 2001, có cái cuộc lộn xộn ở Tây Nguyên ấy.
TBT báo Nghệ An NK gọi, anh ơi anh à, viết cho em bài chia tay nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha với. Nói thật là không định viết gì, vì sẽ biết rất nhiều người viết, nhưng với NK thì nhà cháu rất nể, nó đối xử với nhà cháu như một CTV hết sức thân thiết dù có khi cả năm nhõn bài, thế nên nó đã gọi thì... không thể từ chối.
Bèn viết. Rồi mail ngay cho nó, nó nhắn lại: em gọi anh là bắt đầu rời HN, giờ chưa tới Vinh anh đã viết xong. He he ý là nó khen mình nhưng mình thì giật mình, khéo mà viết vội, ẩu, ông anh mắng bỏ mẹ.
Và nửa đêm hôm ấy thì báo Nghệ An đăng online. Và, may là, rất nhiều người đọc. Và khen là viết chân tình, xúc động.
Hôm qua mọi người tiễn anh Kha đi, một đám tang rất nhiều VNS tới đưa, và cũng rất nhiều báo viết và đưa tin.
Vĩnh biệt anh Nguyễn Thụy Kha.
--------------------------
Nhà cháu khai thật, rất ngu về tài chính. Có khi cầm tờ 500 mà loay hoay mãi không biết thối như thế nào, nhưng về cơ bản thì lại, chỉ huy tài chính lại được he he. Thì bác Tố Hữu tưởng lơ mơ thế nhưng còn làm được tới phó thủ tướng thường trực chính phủ mà? Nhà cháu chỉ huy tài chính trong nhà chẳng hạn, là... chả chỉ huy gì, cứ hỏi vợ, từ ăn sáng tới... mua xe, làm nhà, thế mà rồi cũng... nên người.
Chắc vì thấy thế nên năm nào cũng được vài tạp chí, báo chuyên kinh tế đặt bài. Năm nay tạp chí Đầu tư Tài chính tết làm với chủ đề "kinh tế hướng biển" (Nói thêm nhà cháu rất thích các tờ báo, tạp chí tết làm theo chủ đề, nó ra một giai phẩm xuân), thông qua nhà thơ, nhà báo Nguyễn Thành Phong lại vẫn đặt nhà cháu 1 bài. Đang định viết chuyện nhà thơ đầu tư như thế nào để làm nhà mua xe thì vụt nhớ 2 chuyến đi du thuyền năm rồi, thế là tán, hihi.
Cũng nói thật, nhìn thấy tên mình ở bìa bên cạnh các tên tuổi lẫy lừng về kinh tế ngại quá đi mất, hihi.
Là bài nhà cháu trên Tạp chí Đầu tư tài chính tết Ất Tỵ ạ.
Một hôm nhận tin nhắn, giới thiệu là Quang, TBT báo Ninh Bình, bảo anh ơi anh viết nhiều cho các báo quê và gần quê, những là Huế, Thanh Hóa, Gia Lai, Nghệ An..., nhưng cái quê ngoại vĩ đại thế mà chả thấy anh ỏ ê gì? Giật mình ờ nhỉ, anh xin lỗi. Thồi giờ em sai bảo gì anh xin nghe. Thế là căm cụi viết liên tục mấy bài. Rồi một hôm lại nhắn: Anh ơi, anh viết cho em bài về... kỷ nguyên mới nhé, Ninh Bình với kỷ nguyên mới hay tương tự thế. Ôi em ơi, món ấy anh kém lắm. Thì anh cứ thử xem, như thế, như thế, he he ngon như uống Macallant nhé. Thế là viết, rồi mail. Mấy hôm sau lại tin nhắn: Anh ơi bài hay lắm (biết ngay nó nịnh mình chứ viết về món này mà hay được may chỉ ông Thép Mới, nhưng chắc là hợp chủ đề), in số thường nó... phí đi, em để in tết nhé. Ôi giời thế thì còn gì bằng, vừa được in đẹp vừa NB sóng sánh, thì bèn, nó đây ạ, rất là thời đại và kỷ nguyên mới ạ. À, tết có tới 2 bài liên quan kỷ nguyên mới, bài báo Nghệ An nữa, "Hành trang ví, giặm" đã đăng trên này rồi ạ. Té ra nhà cháu cũng có khả năng kỷ nguyên mới phết hihi, có chi mô nơ?
Lớp tôi, Văn K1 Đại học Tổng hợp Huế, vừa có cuộc họp mặt tại Huế nhân 43 năm ra trường. Có một cuộc chúng tôi tổ chức ở Đầm Chuồn.
Hồi tôi còn ở Huế, Đầm Chuồn chưa tiếng tăm gì, nó cứ mênh mông thế, cứ hoang phế thế, lặng lẽ im lìm thế. Những ngư dân suốt ngày lặn ngụp nò sáo giữa mênh mông vắng lặng. Giờ thành nơi du lịch nổi tiếng, thành cái địa danh hay được nhắc đến, không chỉ của dân du lịch nơi khác đến, mà cả ngay người ở Huế, nếu có lúc nào đấy ai bâng quơ: Chiều nay đi đâu nhỉ? Giữa hàng chục địa chỉ được nhắc, thể nào cũng có Đầm Chuồn.
Thì ví dụ như thơ, Nghệ An rất đông thi sĩ, và cả nước cũng rất nhiều thi sĩ viết về xứ Nghệ, nhưng thành công thật sự, có những thi phẩm để đời, nếu căn ke ra thì cũng... không nhiều lắm. Có thể kể ngay tới Hoàng Trần Cương, Trần Mạnh Hảo, Lê Huy Mậu và mươi bác nữa. Nhưng những câu thơ về sông Lam thế này thì tôi cho là bất tử: “Miền Trung mỏng và sắc như cật nứa/Chuốt ruột mình thành dải lụa sông Lam.../Miền Trung/Câu ví dặm nằm nghiêng/Trên nắng và dưới cát/Đến câu hát cũng hai lần sàng lại/Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm” (Miền Trung, Hoàng Trần Cương), hoặc như: “Sông bổ đôi Nghệ Tĩnh/Sông nằm hóa lục bát Nguyễn Du/Sông đứng thành Hồng Lĩnh/Sông đi thành ví, giặm trời xanh” (Sông Lam, Trần Mạnh Hảo)...
Ông nhà thơ Phạm Đương gọi: Nguyễn Đăng Vũ nhờ em mần số tạp chí Sông Trà tết. Ổng nhờ em thì em nhờ... anh, viết cho một bài thật vui, thật tếu, thật hiện thực phê phán nhân em đãi anh bữa bánh xèo hoành tráng mà anh viết trên phây hàng ngàn người lai mà em không biết anh chê hay khen á.
Bố khỉ, nó mời mình bữa bánh xèo thay ăn chiều, 3 thằng, toàn thứ cũng này nọ và ra gì cả mà hết hẳn tờ 5 trăm còn được thối mà giờ lại còn... đòi nợ. Thôi thì, đã trót thì bèn, chứ chả lẽ móc ra được trả chúng hắn...
Trưa, mở cửa, một chồng báo tết, tờ nào tờ nấy sáng choang. Báo mà đã tới tay tác giả bằng đường bưu điện thì tức là, đương nhiên là, hẳn nhiên là, đã bán hết. Vậy thì ta post thôi, có chi mô nơ?
Nhớ, năm thứ 2 lên Gia Lai làm việc, gần tết, họa sĩ Xu Man từ làng lên cơ quan lĩnh chế độ, tôi giúp ông cột đầy một xe đạp, đủ thứ bà Zằn trên cái xe tòng tọc, được cột thêm mấy thanh tre cho nó chắc chắn. Xong xuôi ông xoa tay, thay vì chào nhau ông cười móm mém: Tết này Hùng về làng ăn tết với chú.
Rồi ông đạp xe đi.
Lại mùa báo tết, nhà cháu bỏ bê con web này hơi lâu rồi, giờ xin quay lại tạ lỗi với nó, sẽ post bài song song với facebook. Tất nhiên là những gì dài hơi, còn khoảnh khắc vẫn là facebook cho nó đúng tính chất.
Bài này đăng báo Thanh Hóa hằng tháng số tết 2025. Năm nay nhà cháu có bài ở tất cả các báo tết liên quan tới nhân thân: Huế quê nội, Ninh Bình quê ngoại, Nghệ An quê tổ 600 năm trước, Thanh Hóa nơi sinh ra và học xong phổ thông, Gia Lai nơi đương sống...
---------
Có thời gian chị Nga mời tôi làm giám đốc văn hóa- truyền thông cho khu du lịch “Một thoáng Việt Nam” của chị. Làm chuyên gia văn hóa cho chị nhưng tôi thấy vốn của mình chỉ được một góc chị. Nhưng điều chị nghĩ, chị làm đều vượt quá kiến thức của tôi, nên đa phần là tôi thực hiện ý tưởng của chị. Chưa kể vài lần đi cùng chị ra nước ngoài, tôi đã rất xấu hổ khi phải để sếp... phiên dịch cho mình.
Và tại đây tôi gặp thêm nhiều người phụ nữ đáng kính khác...
Một bài viết của Ths Đỗ Văn Minh về thơ nhà cháu. Mang về đây để lưu.
“rất khó tìm một đường để quay lại/ thì cứ thế mà nhẫn nại thôi/ đi như mộng du đời giương bẫy chuột/ đi như dò dẫm đêm đặc chông gai/ đi như người câm trưa choang choác nắng/ đi như thằng mù đường mòn dưới chân…/ những con đường giống nhau/ từng cái ngã tư từng cây cột số/ người như đàn kiến bò trong âm u/ người như con ngựa kéo xe đường dài/ ta như que diêm ta như ngọn gió/ ta là đám mây không rõ hình hài/ ta là cái cày cho con trâu kéo/ ta là con bò ngơ ngác ba toa/ những con đường khấp khểnh bờ đê/ tôi kẽo kẹt nhặt bông hoa gạo”
-------------
Tôi là người sinh ra và lớn lên ở vùng thường xuyên bão lũ, là khu IV. Bé tí, ở trong những dãy nhà tập thể tranh tre nứa lá của nhà máy Diêm sơ tán trong khu rừng toàn trám, trảu, sở của huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa, bão trong tôi là hình ảnh các cô chú công nhân leo lên mái nhà dùng cây tre, luồng đè lại các mái tranh, dùng dây néo các ngôi nhà lại. Những dãy nhà được dùng dây cột chặt vào cọc, và thường thì tối là bão vào, nằm trong nhà thấy cả dãy chung chiêng chao đảo, gió rít từng cơn. Sáng ra, cây cối đổ ngổn ngang... Một năm vài lần như thế, cũng quen, trẻ con còn thích nữa.
Mấy chữ đầu đề của bài báo này là của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, chủ tịch hội Nhà văn Việt Nam, tôi mượn, chính xác là xin, để làm đầu đề bài viết nhỏ này.
Ấy là ngay từ khi bắt đầu cơn bão Yagi chớm và đất liền, rồi tiếp theo là “hậu Yagi”, tức là hoàn lưu bão, là những càn quét khủng khiếp của lũ ống, của lụt trắng xóa nhiều khu phố, làng mạc, những nhà văn Việt Nam đã tùy theo khả năng và chỗ đứng của mình để cùng chia sẻ với bà con hoạn nạn.
*Hồi mới lên Gia Lai, làm việc ở phòng Văn Nghệ, Ty Văn hóa Thông tin, ngoài công việc thường xuyên được phân công trong quyết định là quản lý xuất bản và biên tập Tạp chí Văn Nghệ, có một việc đột xuất tôi được phân công là làm thư ký cho cuộc thi sáng tác quốc ca của tỉnh Gia Lai - Kon Tum.
Là cuối năm 1981, quốc hội khóa 6 đã quyết định mở cuộc vận động sáng tác quốc ca mới để thay thế bài “Tiến quân ca” của nhạc sĩ Văn Cao đã là quốc ca Việt Nam từ năm 1946.
Nhà thơ Lê Văn Vỵ phỏng vấn nhà cháu cho mục Nhà văn với nhà trường của Tạp chí Nhà văn và cuộc sống, hôm nay ông bê về tạp chí Hồng Lĩnh đăng. Nhà cháu lại rước về đây để ai cần thì đọc ạ.
----------
Nhà văn với Nhà trường:
Ngữ văn lớp 6, tập 1 ( Bộ sách Cánh Diều) đã tuyển chọn “ Đồng Tháp Mười mùa nước nổi” của nhà thơ Văn Công Hùng nhằm minh họa cho thể loại Du kí.
Để giúp GV và HS tiếp cận với tác phẩm này, Chuyên mục Nhà văn với Nhà trường ( Tạp chí Nhà văn và Cuộc sống; Hội Nhà văn Việt Nam) số 16 có cuộc PV nhà thơ Văn Công Hùng xung quanh tác phẩm này!
Trân trọng giới thiệu cùng độc giả!
Thạc sĩ Nguyễn Quang Tuệ, nhà nghiên cứu văn hóa ở Gia Lai vừa có bài viết thú vị trên một tờ báo, rằng là “Nên giữ lại “bia chiến bại” của người Pháp ở Đăk Pơ”.
Tôi nhiều lần qua lại nơi đây, là cái huyện Đăk Pơ và cái nơi diễn ra trận đánh nổi tiếng cách đây vừa tròn 70 năm mà ai học lịch sử phổ thông đều biết, chiến thắng GM.100, tức binh đoàn 100. Nó ngay đầu đèo Mang Yang, ngay bên đường 19. Sau này tôi còn được biết, nhà văn Nguyên Ngọc, khi ấy còn là anh lính trẻ, chính là người đã đi trinh sát cho trận đánh này. Ông đã vào làng S’tơ của ông Núp để tiền trạm, quen ông Núp từ đấy, để sau này gặp lại thì ông có tiểu thuyết “Đất nước đứng lên” nổi tiếng. Ông Núp thì giữ nguyên tên còn làng thì đổi thành làng Kông Hoa. Trận đánh GM.100 này hòa cùng chiến thắng Điện Biên Phủ đã là cú hích quyết định cho việc ký kết hiệp định Giơ – Ne - Vơ cùng năm ấy.
Tháng 7 này, trên khắp nước Việt Nam tổ chức rất nhiều hoạt động đền ơn đáp nghĩa.
Nó được coi là tháng tri ân.
Trước hết là tri ân những người con đã bỏ mình vì Tổ quốc. Họ đã hòa máu xương vào đất đai cây cỏ của đất nước, họ tan vào trời xanh, mây trắng, họ hiển hiện trong từng hơi thở nhịp tim mỗi chúng ta hàng ngày hàng giờ.
Tháng này có ngày 27/7, ngày để chúng ta tưởng nhớ và xúc động. Ngày để ta nén mình lại, để thấy mình rõ hơn khi soi mình vào những hương hồn liệt sĩ.
Nhà thơ Nguyễn Duy quê ở Thanh Hóa, giờ sống ở Sài Gòn, nhưng té ra ông rất thuộc Huế.
Nhớ lần gặp ông ở Huế, tôi cậy mình là dân sở tại, nhờ một nữ đồng nghiệp người Huế sống ở Huế chở đi ăn sáng. Trên xe ông là người hướng dẫn, nói quán này như này quán kia như kia, nên ăn quán này chất Huế đậm hơn, rồi sang cà phê này uống để nó “rất Huế”, rồi ông giới thiệu chỗ này chỗ kia ngõ này ngõ kia vân vân. Tóm lại là tôi và bạn đồng nghiệp cứ là nghe ông răm rắp.
Tối hôm qua, về cơ bản vòng loại Euro năm nay đã gần như phân định được các đội vào vòng 16. Khi tôi viết bài này thì chỉ còn 4 cặp đấu cuối cùng, và theo con mắt thông thường thì người hâm mộ đã có thể gọi tên đủ các đội còn lại. Tuy thế, ngay lúc này, nhà thơ Hương Đình nhắn cho tôi: “Áo không làm nên... thầy tu, nhưng Áo đã thắng Hà Lan”, tức ông nói về sự bất ngờ. À đấy, thấy tin nhắn của ông tiến sĩ toán kiêm nhà thơ này mới nhớ, một thời chúng tôi ăn bóng đá ngủ bóng đá.
